SÂM NGỌC LINH – DƯỢC LIỆU HAY THỰC PHẨM?

SÂM NGỌC LINH – DƯỢC LIỆU HAY THỰC PHẨM?

PHẢI ĐỊNH VỊ ĐỂ BẢO TỒN GIÁ TRỊ QUỐC BẢO VIỆT NAM

MỞ ĐẦU: CỦA QUÝ PHẢI BIẾT GIỮ ĐÚNG CÁCH:

Sâm Ngọc Linh (Panax vietnamensis) không đơn thuần là một dược liệu quý. Nó là biểu tượng sinh học đặc hữu, niềm tự hào dân tộc, và trên hết – một Quốc bảo y học cần được gìn giữ, phát triển có định hướng.

Thế nhưng, hiện nay, Sâm Ngọc Linh đang đứng giữa hai lằn ranh nguy hiểm:

Bị xem như một thực phẩm sức khỏe cao cấp, tiêu thụ đại trà, không kiểm soát.
Bị thương mại hóa quá sớm với những sản phẩm rẻ tiền, thiếu chuẩn hóa, làm nhái, làm giả.

*****

Đã đến lúc phải đặt câu hỏi một cách dứt khoát:

Sâm Ngọc Linh là dược liệu hay thực phẩm? Và nếu là Quốc bảo, thì chúng ta đang bảo vệ nó thế nào?

*****

KHẲNG ĐỊNH: SÂM NGỌC LINH LÀ DƯỢC LIỆU CAO CẤP:

Nghiên cứu khoa học trong nước và quốc tế đã chứng minh:

Chứa hơn 50 Saponin, nhiều loại đặc hữu chưa từng thấy ở các loài sâm khác.
Có tác động dược lý mạnh mẽ: tăng miễn dịch, bảo vệ thần kinh, chống oxy hóa, hỗ trợ điều trị ung thư, trầm cảm, suy nhược.
Ứng dụng tiềm năng trong chống lão hóa, phục hồi sau điều trị hóa chất, suy tạng mạn tính.

Không có bất kỳ dược liệu nào ở Việt Nam hiện nay vừa có giá trị sinh học cao, vừa có giá trị văn hóa – địa lý – bản địa sâu sắc như Sâm Ngọc Linh.

Vì vậy, không thể – và không nên xếp Sâm Ngọc Linh vào nhóm thực phẩm chức năng thông thường, càng không nên coi là nước giải khát cao cấp có vị sâm.

DƯỢC LIỆU THÌ PHẢI CÓ KHUÔN KHỔ Y HỌC:

Khi xác định là dược liệu, thì Sâm Ngọc Linh cần:

Liều dùng rõ ràng: Bao nhiêu mg/ ngày? Dùng theo cân nặng? Theo tình trạng bệnh?
Cách dùng y khoa: Uống, tiêm, ngậm, phối hợp dược liệu khác theo tân phương nào?
Chỉ định và chống chỉ định: Ai nên dùng? Ai không nên? Phụ nữ có thai, người cao huyết áp, người ung thư đang hóa trị thì sao?
Theo dõi tác dụng và tương tác: Có thể tương tác với thuốc hạ áp, chống đông, Corticoid?…

Những điều này chỉ có thể được làm rõ khi Sâm Ngọc Linh được chuẩn hóa, nghiên cứu tiền lâm sàng và lâm sàng, đưa vào hệ thống điều trị.

NGUY CƠ: ĐANG LÃNG PHÍ VÀ HẠ THẤP GIÁ TRỊ SÂM:

Hiện nay, nhiều doanh nghiệp và người dân:

Trồng sâm theo mô hình “kinh tế ngắn hạn”, bán củ tươi hoặc ngâm rượu số lượng lớn.
Làm sản phẩm trà sâm, kẹo sâm, rượu sâm đại trà mà không kiểm soát hàm lượng hoạt chất.
Dùng sâm như món quà biếu hoặc thực phẩm tẩm bổ, hoàn toàn không theo chỉ định y học.

Điều này dẫn đến:

Mất định vị giá trị dược liệu cao cấp.
Giảm uy tín và lòng tin của người tiêu dùng cao cấp.
Không còn tiềm lực để đầu tư sâu vào nghiên cứu khoa học – y học.
Và nghiêm trọng hơn, đẩy Sâm Ngọc Linh vào tình trạng bị tuyệt chủng hoặc bị thay thế bởi giống lai, sâm giả.

CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG – TỪ QUỐC BẢO ĐẾN QUỐC DƯỢC:

Định danh y học:

Đưa Sâm Ngọc Linh vào danh mục dược liệu quốc gia có hồ sơ khoa học chuẩn.
Làm rõ phân tích thành phần, độc tính, cơ chế tác dụng phân tử.

Chuẩn hóa chuỗi giá trị:

Trồng trọt theo GACP-WHO.
Chế biến theo GMP, kiểm nghiệm GLP.
Truy xuất nguồn gốc từ củ sâm đến sản phẩm cuối cùng.

Nghiên cứu lâm sàng:

Thiết kế nghiên cứu trên người về tác dụng điều trị (trầm cảm, suy nhược, phục hồi sau hóa trị).
Xây dựng tân phương điều trị từ sâm Ngọc Linh – dạng viên, dạng tiêm, dạng phối hợp.

Bảo tồn giống gốc – phát triển vùng trồng:

Chống lại giống lai tạp và trồng sâm đại trà.
Kết hợp nhà nước – doanh nghiệp – viện nghiên cứu bảo tồn gene quý.

Truyền thông đúng định hướng:

Không “sâm hóa” mọi sản phẩm để quảng bá dễ dãi.
Giáo dục người dân và y bác sĩ về cách dùng – liều dùng – chống chỉ định.

Xây dựng thương hiệu quốc gia:

Như Hàn Quốc làm với nhân sâm – Việt Nam cần định vị Vinaginseng như biểu tượng quốc dược.
Chỉ một hệ sinh thái chuyên sâu, đồng bộ và chuẩn mực mới giữ được vị thế quốc tế.

KẾT LUẬN: QUỐC BẢO PHẢI CÓ CÁCH GIỮ XỨNG TẦM:

Sâm Ngọc Linh không phải là món quà biếu.

Sâm Ngọc Linh không phải là nước giải khát.

Sâm Ngọc Linh không phải là củ sâm tươi ngâm rượu chưng trong tủ kính.

Sâm Ngọc Linh là DƯỢC LIỆU QUỐC BẢO – cần được sử dụng bằng tư duy y học, được gìn giữ bằng chiến lược khoa học, và được phát triển bằng tâm huyết của những người trồng sâm, nghiên cứu sâm và điều trị bằng sâm.

Nếu không làm ngay hôm nay, thì vài thập kỷ nữa, chúng ta có thể chỉ còn nhắc về Sâm Ngọc Linh như một thứ “hào quang đã mất”.

.VINAGINSENG GROUP.